„Rozsmakuj się w Warmii i Mazurach – poznaj zapomniane oblicze regionu. Odsłona 2” to projektu z zakresu edukacji kulturowej i regionalnej, skierowany zarówno do młodszych, jak i nieco starszych odbiorców. Koordynatorki projektu zaprosiły tym razem dzieci z olsztyńskich szkół i przedszkoli i ich rodziców do wspólnej przygody kulinarnej: poznawania smaków oraz tradycji gotowania, kiszenia i przygotowywania wg tradycyjnych metod dań popularnych na Warmii i Mazurach. A wszystko to przy niezwykłych opowieściach o dawnych sposobach wykorzystywania roślin w kuchni, w lecznictwie oraz o idei kuchni Slow Food, których autorami byli pan prof. Stanisław Czachorowski (ekolog, hydrobiolog i entomolog, profesor UWM w Olsztyn w Katedrze Biologii i Biotechnologii) oraz pan Tomasz Szmitkowski, pasjonat zdrowej kuchni i właściciel restauracji Cudne Manowce, w której każdy może posmakować regionalnych potraw.
Jak na odkrywców smaków przystało, wyprawę rozpoczęliśmy od wędrówki po Starym Mieście. Pogoda dopisywała, więc przypomnieliśmy sobie kilka ważnych punktów na mapie olsztyńskiej Starówki, m. in. Wysoką (Górną) Bramę, posąg patrona Olsztyna – św. Jakuba. Szukaliśmy też pogubionych przez pielgrzyma muszelek, którymi zaznaczone są jakubowe szlaki w Europie. Obejrzeliśmy też makietę olsztyńskiej Starówki, na której odnaleźliśmy Kościół św. Jakuba i zamek, przy którym stoi pomnik jego najsłynniejszego mieszkańca – Mikołaja Kopernika. Nowością dla małych uczestników projektu było sgraffiti – w drodze do restauracji „Cudne Manowce” obejrzeliśmy kilka najpiękniejszych.
Do miejsca docelowego dotarliśmy po 20 minutach. Tu, w czerwcowy poranek, mieliśmy okazję uczestniczyć w niezwykłych warsztatach połączonych z edukacyjną grą terenową, której autorem był prof. UWM Stanisław Czachorowski. „Cudne Manowce” to miejsce niezwykłe na mapie olsztyńskich restauracji nie tylko ze względu na serwowane tu dania (m. in. zielone pierogi z mazurskimi rybami, plińce olsztyńskie czy dzyndzałki warmińskie), ale i ze względu na klimat, w jaki każdego smakosza wprowadza estetyka i wystrój tego miejsca. Na młodszych uczestników warsztatów czekały już przygotowane stoły, lemoniada i puste słoiczki, które natychmiast po zajęciu miejsc przez dzieci, znalazły się w ich dłoniach. Na starszych uczestników projektu „Rozsmakuj się w Warmii i Mazurach…” czekała tajemnicza koperta z napisem Dla odważnych, które w czasie Nocy Świętojańskiej skarbu i przygód gotowe szukać. I kiedy dzieci słuchały opowieści profesora o roślinach, które mogą spotkać wokół siebie, o ich niezwykłych właściwościach, w tym czasie dorośli odczytywali tajemniczy list z koperty:
Tutejszy Kucharz potrafi przygotować potrawę tajemną o mocy niezwykłej. W sam raz na Noc Świętojańską i szukanie kwiatu paproci. Przepisu pilnie strzeże by nikt niepowołany do tej wiedzy tajemnej i regionalnej nie dotarł. Składniki do magicznego przepisu poukrywał w czarnych butelkach. Odszukaj osiem czarnych, smukłych butelek (wcześniej był w nich olej lniany na zimno tłoczony), sprytnie w lokalu poukrywanych. W każdej jest kartka z podpowiedziami i nazwą niezbędnej ingrediencji. Odszukaj butelki, odgadnij składniki i wpisz je w odpowiednie miejsca na załączonej kartce. Z rozwiązaniem zgłoś się do baru – tam kucharz przyrządzi potrawę tajemną ale z mocą magiczną. Ruszaj – choć niebezpieczeństw wiele i pułapki liczne. Nagroda warta zachodu.
W czasie, gdy rodzice poszukiwali ukrytych butelek, by dowiedzieć się, co jest tą „tajemną potrawą z mocą magiczną”, dzieci rozpoczęły swoje działania. Najpierw wykonały lemoniadę, dowiadując się przy okazji, dlaczego napoje, kupowane w sklepie nie są zdrowe, i jak wykonać smaczny i zdrowy napój samodzielnie. Następnie poznały – wywodzącą się ze średniowiecza – metodę kiszenia warzyw, by następnie otrzymaną dawkę wiedzy sprawdzić w praktyce – samodzielnie, najmłodsi z pomocą rodziców, przygotowali własne kolorowe, zdrowe kiszonki. Teraz muszą cierpliwie poczekać, bo warzywa do spożycia gotowe będą dopiero za tydzień. Przy okazji, prowadzący warsztaty, sprawdzał, czy znają wszystkie używane tego dnia warzywa i zioła.
Po wykonaniu swojego zadania rodzice dołączyli do dzieci, by dalej wspólnie „kucharzyć. To był także czas, by po intensywnej pracy coś zjeść. Pan Tomasz Szmitkowski przygotował dla uczestników warsztatów regionalną potrawę – dzyndzałki warmińskie ze skrzeczką, które wszystkim smakowały. Na deser co odważniejsi, a tych wśród młodszych i starszych uczestników projektu „Rozsmakuj się w Warmii i Mazurach…” nie brakowało, spróbowali jadalnych roślin, o których na zajęciach opowiadał prof. Czachorowski. A że zapał do smakowania i działania dopisywał, na koniec warsztatów każde dziecko wykonało z przygotowanego tradycyjną metoda ciasta swojego „ciasteczkowego ludzika”. W oczekiwaniu aż ciasteczka się upieką, dzieci odpowiadały na pytania, które sprawdzały, co zapamiętały. Bezkonkurencyjny okazał się najmłodszy uczestnik warsztatów – Adaś, który w nagrodę otrzymał „Mikołaja Kopernika” – piękną ceramiczną skarbonkę.
Zadowoleni, zmęczeni, bogatsi w nową wiedzę mieliśmy już ruszyć do domów, ale gospodarz nie chciał nas wypuścić z pustymi brzuchami (choć dzyndzałki zjedliśmy!). Smakowanie dopełniło więc zjedzenie 2 ogromnych pizz ze zdrowymi dodatkami.
Restauracji Cudne Manowce, panu T. Szmitkowskiemi i prof. St. Czachorowskiemu dziękujemy za wspólną wyprawę w świat smacznej, tradycyjnej kuchni, do której warto wracać, by odkrywać jej bogactwo, by wprowadzać dawną wiedzę i kulinarne rozwiązania naszych przodków do swojej kuchni. Bo może właśnie te rośliny, które rosną wokół nas, mogą okazać się tym tajemnym składnikiem, który nada naszym współczesnym potrawom magicznej mocy.
Nasza szkołę reprezentowały Malwina, Natasza i Ola (kl. IIA).
WYDARZENIE ZOSTAŁO OBJĘTE PATRONATEM
EUROPEJSKIEGO ROKU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO 2018.
Działanie organizowane jest w ramach programu „Wędrowna Akademia Kultury” realizowanego przez Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie, dofinansowanego ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu „Bardzo Młoda Kultura 2016-2018" oraz ze środków samorządów Ełku i Olsztyna oraz Samorządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego.
Koordynatorki projektu
Ewa Mieszczyńska
Joanna Mieszczyńska
